لِخُت: نقی اشرف
دُنیارا بہوں ساریاں زباناں تے بولیاں مکیر دیاں۔ اِنھیں زبانیں تے بولییں نے اس طرح دندیر پُجے نی وجہ نہ لِخن ہونا دا۔ انھیں وچا ہیک ساڑی مآ بولی پہاڑی وی دی۔ پہاڑی بولنونی تے بہوں بڑے علاقے تے بہوں بڑیا آبادیاچ دی فہ لخے نے حوالے کنے ساڑے پاسے اس زبانچ بہوں کہٹ کم واہا۔ سیانے آخنے جس زبانچ ادب تخلیق ویہہ او کدے نی مُکنی۔ ساڑے پاسے اس بارے کُنی کہٹ ایہہ سوچیا۔ جدوں میں یو چِنتا تے بسواس کِیتے والے نے باریچ سوچنیس تے ہیک ناں میں بہوں مٹا مٹا لخا نا دُورا نظری اینا، او ناں دا ڈاکٹر محمد صغیر خان۔ سارے تھی پہلے اُنھیں پہاڑی آخان کتابی صورت وچ کہٹھے کِیتے فیر ساڑیا پونچھی پہاڑی وچ افسانیاں نی پہلی کتاو ‘‘کٹھی بَٹی‘‘ لِخنیں، ‘فیر ‘‘سَت برگے نا پُھل‘‘، فیر شاعری، سفرنامہ لِخنیں تے ہبن بُجیا پہاڑی خاکیں نی کتاو وِی آچھے والی۔ میں آخنیس بیئک بیئک نا کی لِخی گئے، مُولیہہ نِمبر پُٹھے لخنے جُلنے نا۔ کل میں اُنھیں نے پہاڑی افسانے نے ترِییے تازہ مجموعے ‘‘بِسواس‘‘ اُپر قمر رحیم نا تبصرہ پڑھی تے بہوں اشتعالی ہوئیس تے میں ہَٹیار ایہہ ‘‘بسواس‘‘ پڑھنی شروع کِیتی۔ یو کتاو میں پڑھنی کیہہ شروع کِیتی، میں تے اُس وِچ کُھبی ایہہ گیس۔ جدوں آنس گوال گدرے ہونے سئیاں تے راولاکوٹ عنایت بیکری نیاں جغہ حمید بُک ڈِپو والے حمید صاو ہونے سے، خدا کِیسیہہ نی پُچھ نہ کرنِی، او تیہاڑی دوکانار دو چار لوکیں بٹھائی تے اُنھیں چائییں پِیوانے تے اُنھیں کنے گپاں کُٹنے ہونے سے، جدوں کوئی گاہک ایہنا سِینیں تے بہوں تنگ ہوئی اُس کوئی کتاو کاپی دِینے سے، بس اُویہہ حالت مہاڑی ہوئی۔ جدوں کوئی گاہگ آچھیہہ تے میں سوچاں یو سُور جُناں کِسئیا آیا،میں ایہہ افسانہ تے پورا کرنے دیئی شوڑیہہ واہا۔ ہیک تے افسانہ اور سفرنامہ مہاڑیاں پسندیدہ اصنافِ ادب دیاں، اُپرا کدیہہ او آپنیاں مآ بولیاچ لَخی نیاں ویہن تے سارے تھی خاص گل اے کہ جس ماحول معاشرے وِچ تُس پلے پڑھے واہا، اُسیہہ نیاں کہانیاں تے گلاں وہیں تے میں جا کانٹا دکاندار وِی آخنا اس گاہکیہہ اَگ لاں جُناں۔ ڈاکٹر صاو، آپے کدیہہ ‘‘بِسواس‘‘ تے کدیہہ ‘‘کَھٹی بَٹی‘‘، تے آنسیں یو چَٹی! یو گلاں چنگیاں نہیں حضور۔ بسواس وچ شامل افسانے ہیک تھی ہیک اُپر دا۔ اے او کہانیاں دیاں جیہڑیاں ساڑے آسی پاسی، آنوانڈ گاوانڈ جغہ جغہ دیاں فے اِنھیں افسانے نی یو سُوہنی صورت دِیتے نا چج بہرحال ڈاکٹر صغیر صاو کول ایہہ دا۔ مَنی آ دیسا ڈاکٹر صاو، میں جے قاری کی تے تُس بغیر رسیا تھی بَنی رکھنیا۔ معیاری ادب تخلیق کیتے والے ہیک بڑے ادیب نی نشانی اییہہ ہونی کہ اُس نی تحریر پڑھنیان قاری کہنٹوریٹ کیتے جوغا نئیں رہنا۔ڈاکٹر صاو آپنیاں تہرتی تے آپنے لوکیں کنے پیار کیتے والے انسان دے، یو پیار اُنھیں نیان تحریرا وِچ رچا بسا نا دِسنا۔ مہاڑی دعا دی کہ اللہ لمبی اور صحت مند ،خوشیئیں پہری حیاتی دینی تے لِخنے وہین۔فہ میں ہیک گل دَسی شوڑیاں ڈاکٹر صاو، ہُن کتاواں پڑھے والے بہوں کہٹ رہے نے دیا۔ اِیتھین ، شریکیں کیا یو گل وی لغے ہتھیں بائی شوڑاں کہ کتاواں پڑھے والے مُولیہہ اتنے وی نئیں کہٹی گئے کہ کُسے نہ پڑھے والے خوش فہمی ہوئی اَچھیہہ کہ کتاواں پڑھے والے بس مُکے والے تے آنس سارے ہیک ایہہ جے ہوئی اینیاں! خیر ڈاکٹر صاو کہاورے نی کی گَل نئیں، میں جے شانقا کنے تُسیں نیاں کتاواں پڑھے والے دو چار ایہہ ویہن تے او وی کہٹ نہیں۔
‘‘بسواس‘‘ وچ شامل افسانیاں وچ جس طرح ڈاکٹر صغیر صاو ساڑیا مآ بولیا نے آخان،متروک ہوئے نے الفاظ تے جُملے ادب نا حصہ بنائے او ہُن کدے نہیں مرنے مِٹنے لغے۔ یو گَل میں ڈاکٹر صاو نییں سارئیں کتاوینچ دیکھی۔ اس گلا میں اس نتیجیر پُجیس کہ ڈاکٹر صغیر صاو نیاں کتاواں نہیں ڈکے دے جیہڑے او اُس سیلابیہہ اَگے لانے جیہڑا ساڑیا مآ بولیا کی روڑھیا تُلا نا۔ بس اییہہ آخسئیاں ڈاکٹر صاو ‘‘بِسواس نی صورت وچ اِس ڈکے نے گَل ایہہ ہور دی۔ ڈاکٹر صغیر صاو جیہڑا رستہ آنسیں دسیا، اُسِیر ہُن ساڑے پاسے کافی لوک ٹری پئے ،پہاڑی شاعری وی ہو ریئی ہے،ہور وی چیزاں لِخیاں جا ریئیاں ہین مگر جدوں آنس حقیقت پسندی کنے دیکھنیئیاں تے سنجیدہ کوشت کِیتے والینچ مُڑی تُھڑی ڈاکٹر صغیر ساو جے لوکئینر ایہہ نظر پینی۔ خدا سلامت رکھئیا ڈاکٹر صاو۔
